a. Câu sai vì chỉ có trạng ngữ, không có chủ ngữ và vị ngữ.
- Cách chữa: cần thêm chủ ngữ và vị ngữ.
Ví dụ: Mỗi khi đi qua cầu Long Biên, tôi lại nhớ những năm tháng anh dũng chống đế quốc Mĩ.
b. Sai, chỉ có trạng ngữ, thiếu cả chủ ngữ và vị ngữ
- Cách chữa: cần thêm chủ ngữ và vị ngữ.
Ví dụ: Bằng khối óc sáng tạo và bàn tay lao động của mình, chỉ trong vòng sáu tháng, nhóm kĩ sư, công nhân cầu đường đã hoàn thành cây cầu bê tông cốt thép ở tỉnh em.
II. Câu sai về quan hệ ngữ nghĩa giữa các thành phần câu.
Câu 1:
Mỗi bộ phận in đậm trong câu đã cho đều nói về hành động của dượng Hương Thư.
Câu 2:
Câu sai ở chỗ cách sắp xếp như trong câu đã làm cho người đọc hiểu nhầm là phần in đậm trước dấu phẩy (Hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa) miêu tả hành động của chủ ngữ trong câu (ta). Đây là câu sai về mặt nghĩa.
Chữa câu: Ta thấy dượng Hương Thư ghì trên ngọn sào, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, giống như một hiện sĩ của Trường Sơn oai linh, hùng vĩ.
III. Luyện tập
Câu 1: Xác định chủ ngữ, vị ngữ
a. Chủ ngữ: cầu
Vị ngữ: được đổi tên thành cầu Long Biên.
b. Chủ ngữ: Lòng tôi
Vị ngữ: lại nhớ những năm tháng chống đế quốc Mĩ oanh liệt vào hào hùng.
c. Chủ ngữ: Tôi
Vị ngữ: cảm thấy chiếc cầu như chiếc võng đung đưa, nhưng vẫn dẻo dai, vững chắc.
Câu 2: Thêm chủ ngữ và vị ngữ
a. Mỗi khi tan trường, chúng em tung tăng đi về nhà.
b. Ngoài cánh đồng, các bạn đang thả diều lộng gió.
c. Giữa cánh đồng lúa chín, mọi người khẩn trương gặt lúa.
d. Khi chiếc ô tô về đến đầu làng, những người ra đón đã tụ tập đủ.
Câu 3: Chữa câu – cách chữa.
Các câu a, b, c đều thiếu cả chủ ngữ lẫn vị ngữ. Có thể sửa lại như sau:
a. Giữa hồ, nơi có một toà tháp cổ kính, một du thuyền nhỏ đang bơi.
b. Trải qua mấy nghìn năm đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc ta, một dân tộc anh hùng, chúng ta đã hình thành và phát triển truyền thống yêu nước chống xâm lược.
c. Nhằm ghi lại những chiến công lịch sử của quân và dân Hà Nội bảo vệ cây cầu trong những năm tháng chiến tranh ác liệt, ta nên viết một công trình nghiên cứu lịch sử về cầu Long Biên.
Câu 4: Chỗ sai – cách chữa.
a. Chủ ngữ: Cây cầu
Vị ngữ gồm hai:
+ đưa những chiến xe vận tải nặng nề vượt qua sông.
+ bóp còi rộn ràng cả dòng sông yên tĩnh.
- Câu sai vì chủ ngữ chỉ phù hợp với vị ngữ thứ nhất, không phù hợp với vị ngữ thứ hai (cây cầu không thể bóp còi).
Chữa lại: Cây cầu đưa những chiếc xe vận tải nặng nề vượt qua sông, còi xe rộng vang cả dòng sông yên tĩnh.
b. Câu sai vì trạng ngữ "vừa đi học về" không phù hợp với chủ ngữ "mẹ"
Chữa lại: Thuý vừa đi học về, mẹ đã bảo Thuý sang đón em. Thuý cất vội cặp sách rồi đi ngay.
c. Lỗi sai giống câu a.
Chữa lại: Khi em đến cổng trường thì Tuấn gọi em và cho em một cây bút mới.