Những ngày hành quân vất vả đã bắt đầu, đơn vị dừng chân ở một cánh rừng già và nghỉ lại trong một túp lều tranh đơn sơ và hoang vắt. Không gian ngoài rừng lạnh tê tái, thỉnh thoảng lại có những cơn gió thổi ùa vào lạnh buốt như cắt da cắt thịt người lính. Trời đã về đem các anh chiến sĩ đều đã ngủ sâu, nhưng bên bếp lửa Bác vẫn thao thức chưa ngủ. Nhìn ánh lửa bập bùng và ngọn lửa hồng cháy rực sưởi ấm và xua tan đi những cái lạnh giá của mùa đông. Hình dáng của Bác vẫn giản dị ngồi trầm ngâm, vẻ mặt đang suy tư điều gì đó. Bác mặc lên mình một bộ quần áo xanh đã sờn và bạc màu theo thời gian.

Người đã già đi rất nhiều, đôi mắt sáng đã có nhiều nếp nhăn và thâm quầng sâu do những đêm Bác thao thức không ngủ. Bác tiếp tục cho củi vào lửa và tiếng nổ lách tách trong đêm bên bếp lửa hồng. Sau đó bạn đứng lên đến chỗ các anh lính đàng ngủ ân cần và nhẹ nhàng đắp chăn cho từng người. Bác nhón chân thật nhẹ nhàng sợ các anh thức giấc. Bác luôn thương yêu các anh bộ đôi như chính tỉnh cảm của một người cha đối với con. Bất chợt một anh bộ đội viên tỉnh giấc, thấy Bác vẫn chưa ngủ thổn thức cả nổi lòng anh hỏi nhỏ:
- Bác ơi, sao bây giờ Bác chưa ngủ, ngoài trời vẫn mưa, Bác có lạnh không?

Giọng Bác nhẹ nhàng và ấm áp nói:
- Chú cứ việc ngủ ngon, ngày mai còn đánh giặc, chú không phải lo đâu.

Anh nhỏ nhẻ:
- Vâng ạ, nhưng trong lòng anh vẫn bồn chồn, lo lắng.

Khi được ở bên Bác anh bộ đội đã cảm nhận được tình yêu thương bao la vô bờ bến còn ấm áp hơn rất nhiều so với ngọn lửa hồng đang cháy rực kia. Chiến dịch nguy hiểm, vất vả vẫn còn dài và còn rất nhiều gian khổ, đường đi cũng hiểm trở, lắm dốc lắm đồi. Bác không ngủ thì lấy sức đâu mà đi? Cuộc kháng chiến còn trường kì vì vậy nên Bác không thể chợp mắt được.

Gà gáy đã ba canh, rừng khuya sâu thẳm và lạnh giá, vậy mà Bác vẫn chưa ngủ. Thức dậy sau lần thứ ba thì anh bội viên hoảng hốt giật mình vì thấy Bác vẫn chưa ngủ. Vẫn dáng người đó, ngồi với vẻ mặt đinh ninh và chòm sâu im phăng phắc. Anh bộ đội viên vẫn lo lắng cho Bác và mời Bác đi ngủ:
- Mời Bác đi ngủ Bác ơi, trời sắp sáng đến nơi rồi.

Lần thứ ba này Bác mới thổ lọ ra được tâm tình của mình: - Chú cứ việc ngủ ngon đi, Bác thứ thì mặc Bác, Bác mà ngủ thì thấy không an lòng, Bác lo cho dân, cho nước, lo cho các anh phải đối mặt với nhiều khó khăn phía trước.

- Bác lo cho đoàn dân công đêm nay phải ngủ ngoài rừng, không có đủ chăn chiếu, trời thì mưa rét làm sao cho khỏi ướt. - Bác chỉ mong cho trời sáng nhanh để các anh đỡ lạnh. Từng giọng nói của người toát lên vẻ xót xa đầy yêu thương.

Anh đội viên vô cùng cảm động, thức luôn cùng với Bác. Bên ngoài thì trời sắp sáng, bếp lửa cũng dần tàn. Vậy là lại một đêm Bác không ngủ.